بیوگرافی حسن شماعی زاده
تاریخ تولد، محل تولد، هنگام تولد:
در اول آذر سال ۱۳۲۲ در اصفهان به دنیا آمد.
همسر:فاطمه(نوشین)
فرزندان:افشین و عقیق
مشخصات فردی:
او خواننده ای توانا و با تکنیک است که به نظر بسیاری از اساتید موسیقی، یکی از مسلطترین خوانندگان ایرانی مىباشد.
شماعی زاده در مصاحبه با برنامه پارازیت صدای آمریکا خود را یک «آزادیخواه» معرفی کرد که با هر نوع ایدئولوژی مخالف است.
عادات و علائق شخصی:
از میان آهنگهایی که ساخته است، آهنگ «خونه» را به دلیل شکل ملودی و حرکتهای آن بیش از بقیه دوست دارد.
از بین خوانندههایی که با آنها کار کرده، بیش از همه با گوگوش راحت بوده و در کارهایی که در لسآنجلس منتشر شده از معین راضی است. از بین ترانه سراها همواره از اردلان سرفراز تعریف کرده و از بیژن سمندر با احترام یاد کرده است.
در میان دیگر آهنگسازان کارهای سیاوش قمیشی و پرویز مقصدی را میپسندد. او معتقد است که از زمان قمرالملوک وزیری ، در مجموع، خوانندگان زن سطح توانایی بالاتری نسبت به مردها داشتهاند و استعداد خودشان را بیشتر نشان دادهاند. حمیرا را جزو خوانندگانی میداند که از نظر تسلط بر حنجره و توانایی خواندن و زیبا خواندن در خاور میانه بینظیر است.
قشنگترین لحظه زندگی اش را روز فارغالتحصیلی پسرش از دانشگاه میداند.
شماعیزاده یک دوستدار حیوانات است و روزی ۲-۳ ساعت را با حیوانات خانگیاش میگذراند.
دوران زندگی:
آغاز فعالیت هنری :
از ۱۳ سالگی در ارکستر یکی از تئاترهای اصفهان، به عنوان نوازنده کار هنریاش را آغاز کرد.
تهران و پیشرفت :
در سال ۱۳۴۱ پس از پایان دوران دبیرستان برای پیشرفت در موسیقی به تهران رفت.
رادیو :
پس از مدتی کار در تئاتر، در سال ۱۳۴۵ وارد رادیو شد.
او همزمان با ارکسترهای جاز، پاپ، جوانان، و هنر و مردم و با چند ارکستر اسپانیایی همکاری مینمود و در کلابهای شبانه و کابارههای تهران نیز به نوازندگی میپرداخت. مدتی برای گروه معروف بلک کتز نیز ساکسیفون تنور مینواخت.
ورود به دنیای آهنگسازی :
در سال ۱۳۵۱ آهنگسازی را آغاز کرد. خودش دلیل اصلی روی آوردن به آهنگسازی را ناتوانی در ادامه نوازندگی میداند، دلیل آن ابتلا به بیماری دیسک گردن در اثر فشار نوازندگی طولانی مدت سازهای سنگین برنجی (۱۵-۱۶ ساعت در روز) بود. اولین کارهایش در آهنگسازی «گریه» با صدای امیر رسایی، «حالا خیلی دیره» با صدای عارف و «نمیآد» با صدای گوگوش بودند که همگی با هم منتشر شدند.
حسن شماعیزاده پس از آغاز آهنگسازی توانست جایگاه ویژهای در میان آهنگسازان زمان خود پیدا کند و خوانندگان مشهوری مانند گوگوش، داریوش، ابی،ستار، فرهاد مهراد، عارف، مارتیک، رامش و نوشآفرین کارهای موفقی با آهنگهای او عرضه کردند. از جملهٔ این کارها، میتوان به مشهورترین آهنگهای گوگوش اشاره کرد.
ترانه ی شکار :
از دیگر ساختههای موفق شماعیزاده در این دوران میتوان به ترانه «شکار» با صدای ابی اشاره کرد که توانست در سال ۱۳۵۴ در فستیوال موسیقی استامبول ترکیه، مقام اول را در بین ۲۰۹ شرکتکننده کسب کند.
حسن شماعیزاده عقیده دارد هرگاه آهنگی را مینویسم، تلاش میکنم آهنگی بسازم که بر روی نسل جوانتر اثرگذار باشد. موسیقی باید جوان، شادیآفرین و امیدبخش باشد.
وی پیش از سال ۱۳۵۷، بیشتر، آهنگهایی را ساخته است که بسته به روحیات و روزگار آن زمان غمگین و از لحاظ موسیقایی گاهی بسیار شکوهمند و حماسی هستند. ترانههای «جاده» و «مرداب» نمونههایی از این ترانهها هستند. این غم پنهان در موسیقیهای آن زمان شماعیزاده به تدریج با وقوع انقلاب ۱۳۵۷، مهاجرت به آمریکا و جنگ ایران و عراق جای خود را به ترانههای شاد و ریتمیک مناسب برای مجالس رقص داد. خود شماعیزاده معتقد است که زمانهای مختلف چیزهای مختلفی ایجاب میکند. وقتی جامعه به ناراحتی میرود (مثل زمان جنگ) مردم به شادی بیشتری نیاز پیدا میکنند و نیاز دارند تا ناراحتی خود را با شادیهای لحظهای از بین ببرند.
کم شدن ترانههای شاد :
او کم شدن ترانههای شاد و ریتمیک را در آثار خود ناشی از بالا رفتن سن و در اختیار نداشتن ترانهٔ مناسب عنوان کرده است: برای ساخت آهنگ شاد، اشعار باید روشنتر و واضحتر و صریحتر باشد. من در این سن نمیتوانم به سراغ یک سری اشعار عاشقانهٔ باز بروم.
استفاده شماعی زاده از انواع سبکهای موسیقی :
در برخی ساختههای شماعیزاده میتوان رد موسیقی سنتی و دستگاهی ایرانی را نیز دید. چند ترانه که برای معین ساخته است، و به خصوص برخی کارهایی که خودش خوانده، مثل «غم غربت» از آلبوم فریاد رنگ یا «مرگ عشق» از آلبوم گلای خیس، که این دو تنظیمهایی با سازهای سنتی موسیقی ایران دارند و به شکل آواز سنتی اجرا شدند، در این رده قرار میگیرند. در همین حال گوشهٔ چشمی به موسیقی نواحی ایران هم داشته است، مثل آهنگ «عروسی» با تم و فضای موسیقی جنوبی یا آهنگ «کردستان» که تمی کردی دارد. شماعیزاده در میان آهنگهایش حتی به آهنگهای موسوم به خراباتی و لالهزاری هم توجه داشته و میتوان نمونههایی از این ترانهها را در آلبوم گلای خیس شنید.
علاوه بر انواع موسیقی ایرانی، در بعضی آهنگ هایش میتوان تمهایی از موسیقی اسپانیولی یا عربی را هم شنید. مثلاً در ترانه «پرستش» از آلبوم پرستش یا «گیتار» از آلبوم آوازهخوان نه آواز از تمهای اسپانیولی استفاده کرده است. همچنین از دیگر سبکهای موسیقی از جمله تکنو و ترنس هم مناسب با زمان ساخت آهنگهای خود و جو موسیقایی زمان بهره برده است، که آهنگهای “دنیا” از آلبوم پرستش، «همسرم» از آلبوم دوشیزه خانم و «گل» از آلبوم آوازهخوان نه آواز نمونههایی از این دست به شمار میروند.
شماعیزاده به هر دو شکل آهنگسازی روی ترانه و ساخت ملودی و سپس گذاشتن ترانه روی آن کار کرده و گفته است اگر ترانههایی که به دستش میرسند مناسب باشند، رویشان آهنگ میسازد، در غیر این صورت ابتدا ملودی میسازد و سپس رویش ترانه ساخته میشود. او معتقد است بیشتر کارهای موفقش را ابتدا آهنگسازی کرده و سپس ترانهسرا روی آنها ترانه ساخته است. او همچنین برای آهنگسازی روی شعرِ سروده شده ارزش چندانی قائل نیست، زیرا معتقد است که ۵۰ درصد آن آهنگ را شاعر ساخته است.
شماعیزاده معتقد است که در موسیقی ایران تمام عوامل در خدمت ارائه کلامند، ولی او در ساختههایش تلاش دارد که این توجه به کلام باعث نشود تا موسیقی در درجهٔ دوم اهمیت قرار گیرد.
نوازندگی :
به چندین ساز آشنایی کامل دارد و در استانداردهای بینالمللی یک نوازنده سطح بالا به حساب مىآید.
خوانندگی :
وی خوانندگی را از سال ۱۳۵۲ آغاز کرد. این اتفاق در برنامهٔ شوی زندهٔ چشمک و در آخرین جمعهٔ مرداد ماه ۱۳۵۲ و به گفتهٔ خود شماعیزاده به درخواست مردم افتاد. در آن برنامه گوگوش، اردلان سرفراز و واروژان نیز حضور داشتند.
مرداب و رکورد فروش :
وی در آن برنامه ترانهٔ «مرداب» را با شعر اردلان سرفراز و تنظیم واروژان اجرا کرد. این ترانه تبدیل به یکی از پرطرفدارترین ترانههای زمان خود شد و حدود ۱۹۸ هزار صفحه از آن به فروش رفت، که در نوع خود رکورد قابل توجهی بود.
صدای شماعی زاده توجهها را به خود جلب کرد . این موفقیتهای چشمگیر باعث گردید که برخی از کمپانىها و خوانندگان با خواندن وی به مخالفت پرداختند و حتی در مقطعی هزینههای بسیاری را در مطبوعات صرف این مسأله نمودند، زیرا از طرفی کمپانىها نگران درآمدهایشان بودند و از سوی دیگر خوانندگان یک رقیب جدی را در مقابل خود مىدیدند که با قدرت و تسلط بالا، پا به میدان گذاشته بود. اما به دلیل حمایت و پشتیبانی مردم، این حملات و دشمنی ها نتوانست کوچکترین مانعی در برابر موفقیت روزافزون وی ایجاد کند و همین علاقه وافر مردم به صدای حسن شماعىزاده باعث ماندگاری وی در عرصهی خوانندگی گردید.
اقاقی :
پس از مرداب، ترانههای پرمخاطب دیگری را نیز ساخت و اجرا کرد که “اقاقی” با ترانهای از شهیار قنبری یکی از آنهاست که در سال ۱۳۵۴ منتشر شد. در سال ۱۳۵۴ شماعیزاده در یک نظرسنجی از سوی مجلهٔ زن روز به عنوان بهترین خواننده مرد سال شناخته شد و در همان نظرسنجی با حدود ۵۰ هزار رأی بهترین آهنگساز سال شناخته شد.
همکاری با خوانندگان دیگر :
شماعی زاده برای خوانندگانی همچون داریوش، گوگوش، نوش آفرین ، امید سلطانی، ستار، شیلا، مارتیک، معین، شهره، شهرام شب پره ، منصور، ابی، مهستی، عارف، ویگن، ژاکلین، لیلا فروهر، ناهید، سوزان روشن، هایده، سروش، حمیرا، شهرام صولتی و… آهنگسازی کرده است.
منبع درآمد :
منبع درآمد او در طی سالهای فعالیتش خوانندگی بوده است، نه آهنگسازی.
ترک وطن :
او در ۲۶ بهمن سال ۱۳۵۷از ایران خارج شد. چهار ماه بعد مجدداً به ایران بازگشت و پس از گذراندن پنج ماه در ایران برای همیشه ایران را ترک و به همراه خانوادهاش به آمریکا مهاجرت کرد و در شهر لسآنجلس ساکن شد.وی در آنجا به آهنگسازی و خوانندگی مشغول گشت.
شماعیزاده، اردلان سرفراز، گوگوش :
یکی از موفقترین و اثرگذارترین گروهها در موسیقی پاپ ایرانی مثلثی بود که در آن اردلان سرفراز ترانه میسرود، حسن شماعیزاده ملودی برای ترانه خلق میکرد و گوگوش این ترانهها را میخواند. بعضی از این ترانهها را واروژان تنظیم میکرد. در مجموع این مثلث در حدود ۳۰ ترانه منتشر کردهاند. «کولی»، «جاده»، «کیه کیه»، «دوراهی»، «کوه»، «بمون تا بمونم»، «غریب آشنا»، «مرداب»، «کویر» و «گنجشکای خونه» برخی از کارهای مشهور این سه نفر است.
شماعیزاده و سرفراز بدون گوگوش نیز کارهای موفقی با صدای خوانندگان دیگر منتشر کردند، که از جملهٔ مشهورترین آن میتوان به «چشم من» و «دستهای تو» با صدای داریوش، «بهانه» با صدای هایده و «پنجره» با صدای معین اشاره کرد.
وقوع انقلاب ۱۳۵۷ به همکاری این سه تن پایان بخشید. گوگوش در ایران ماند و سرفراز و شماعیزاده هرکدام به یک کشور مهاجرت کردند. هرچند شماعیزاده مدعی است با وجود این که ترانههای این مثلث ظرف مدت ۵ سال (از ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷) منتشر شد، ولی همگی مربوط به یک دورهٔ همکاری کوتاه یک سال و هشت ماهه هستند.
تاسف شماعی زاده از عدم همکاری سرافراز با وی :
پس از انقلاب علیرغم این که چند اثر با موسیقی شماعیزاده روی ترانههای سرفراز منتشر شد، ولی همکاری این دو بعد از مدتی ادامه نیافت. به گفتهٔ سرفراز راه این دو پیش از انقلاب از هم جدا شده بود و با هم کار نمیکردند. با این حال شماعیزاده از ریشهٔ اختلاف احتمالی بین خود و اردلان سرفراز سخنی نگفته و در مصاحبه ای از این که سرفراز دیگر با او ارتباط ندارد اظهار تأسف و شگفتی کرده است.
شماعی زاده در دهه های ۶۰ و ۷۰ :
او در طی سالهای دهه ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ یکی از پرکارترین هنرمندان موسیقی پاپ ایران بود و علاوه بر انتشار ۱۷ آلبوم به عنوان خواننده، برای خوانندگان ایرانی خارجنشین متعددی نیز آهنگسازی کرد و در معرفی برخی چهرههای نسل دوم خوانندگان پاپ خارج از ایران نظیر منصور، امید، سوزان روشن و شیلا نقش ایفا کرد.
تغییر سبک :
در این دوران دیگر در یک سبک و فضا به ساختن و خواندن ترانه نپرداخت و سبکهای گوناگون و گاه متضاد با سبک ساختههای قبل از انقلاب خود را آزمود. او بیش از گذشته به ساخت ترانههای شاد و ریتمیک پرداخت و در این حوزه ترانههایی چون «بیشتر، بیشتر»، «خواستگاری»، «یه دختر دارم شاه نداره»، «تولد» و «عروسی» را منتشر کرد. ترانه معروف «پریا» با صدای شهرام شبپره نیز در همین دوران ساخته شده است.
همکاری با بابک صحرایی :
حسن شماعیزاده و بابک صحرایی در طی سالهای دههٔ ۱۳۸۰ همکاریهای بسیاری با هم داشتهاند که اوج این همکاری به قطعهٔ «هیاهو» مربوط میشود که در زمستان سال ۱۳۹۰ با صدای شماعیزاده منتشر شد. از دیگر آثار مشترک این دو میتوان به ترانههای «صخره»، «ممنونم»، «مهتاب ناز من»، «از کجا میای»، «تو چشای من نگا کن» و «آوازهخوان نه آواز» با صدای شماعیزاده، «جشن آینه» با صدای پویا، «تو رو میخوام» با صدای شیلا، «عشق طوفانی» و «آتیشبازی» با صدای سوزان روشن و «دلهره» با صدای سروش اشاره کرد.
اظهارات شماعی زاده درخصوص همکاری با بابک صحرایی :
حسن شماعیزاده در برنامه Greatest Hits در شبکهٔ تلویزیونی من و تو ۱ گفت که همیشه تعداد زیادی از آهنگهایش به خاطر عدم توانایی ترانهسراها برای نوشتن ترانه مناسب به رویشان، به اجرا نرسیدهاند، اما از زمانی که با بابک صحرایی همکاری میکند این مشکل برطرف شده و این ترانهسرا به بهترین شکل ممکن روی آهنگهایش ترانه مینویسد.
وی دیگر برای کسی آهنگ نمیسازد :
شماعیزاده در سال ۲۰۰۶ اعلام کرد که دیگر برای کسی آهنگ نمیسازد و آهنگهایش را تنها خودش میخواند، زیرا احساس میکند در آهنگسازی مورد سوء استفاده قرار گرفته و حقوقش پامال شده است و انگیزهای برای آهنگسازی برای دیگران ندارد.
اما در مصاحبهای در سال ۲۰۱۲ با بهنود مکری و در برنامه شباهنگ صدای آمریکا گفت: «ولی گوگوش فرق میکند». او یک سال بعد هم در گفتگو با بهنود مکری اعلام کرد که در حال کار کردن با خواننده جوانی به نام «پریسا» است که قرار است ترانههایی با آهنگسازی شماعیزاده از وی منتشر شود.
اجرای ترانه ی هیاهو با صدای گوگوش :
گوگوش بعد از شنیدن ترانهٔ هیاهو آنقدر تحت تأثیر قرار گرفت که از شماعیزاده خواست که اجازه دهد او نیز این قطعه را اجرا کند. شماعیزاده نیز پذیرفت و گوگوش هیاهو را در استودیوی شماعیزاده خواند. به این ترتیب بعد از ۳۴ سال دوباره حسن شماعیزاده و گوگوش در کنار همدیگر قرار گرفتند.
دلخوری شماعی زاده از گوگوش :
به دنبال این همکاری، گوگوش چند ترانه در اختیار شماعیزاده قرار داد تا به روی آنها آهنگسازی کند، هرچند شماعیزاده این ترانهها را در شأن خوانندهای در جایگاه گوگوش نمیدانست. اما پس از انتشار هیاهو، گوگوش در کنسرتهای خود سخنانی به زبان آورد که از نظر شماعیزاده تمسخرآمیز و تحریف تاریخ بود و موجب دلخوری شماعیزاده شد. او در مصاحبه ای ضمن تشریح این دلخوری و ریشههای آن، تأکید کرد که برنامهای برای همکاری مجدد با گوگوش ندارد. با این حال شماعیزاده در همین مصاحبه سخنانی احساسی نیز در مورد گوگوش بیان کرد: من گوگوش را عاشقانه دوست دارم. عشق من به گوگوش، عشق یک مرد به زن نیست. عشق حسن شماعیزاده آهنگساز به گوگوش خواننده است.
برنامه در کلاب پاتوق :
وی که در شهر لسآنجلس از ایالت کالیفرنیای آمریکا سکونت دارد، هر سال در ماههای مارس و آگوست به دوبی میرود و در کلابی به اسم پاتوق به اجرای برنامه می پردازد.
زندگی شخصی :
او در سال ۱۳۴۷ با فاطمه (نوشین) ازدواج کرد .این زوج صاحب دو فرزند ؛ یک پسر به نام افشین و یک دختر به نام عقیق (با نام امریکایی نیکی) می باشند. افشین دندانپزشک و عقیق در کار خرید و فروش خانه فعال است.شماعی زاده برای اعضای خانوادهاش آهنگهایی هم ساخته است؛ ترانهٔ «پسرم» برای پسرش، ترانهٔ «یه دختر دارم شاه نداره» برای دخترش، و نیز ترانهٔ «همسرم» و «مدیون» برای همسرش. همچنین ترانههای «رپ» و «دوست دارم» را با همراهی دخترش عقیق خوانده است.
فعالیت سیاسی :
پیش از انقلاب ۱۳۵۷ فعالیت سیاسی چندانی نداشت، اما بعد از انقلاب با ساختن آهنگهایی نظیر «شهر خالی» مخالفت خود را با رژیم جمهوری اسلامی نشان داد. ساخت آهنگ «شهبانو» با صدای ستار که در رسای فرح پهلوی است، شائبه سلطنتطلب بودن او را مطرح نمود. شماعیزاده به دنبال رویدادهای پس از انتخابات ۱۳۸۸ آهنگ «مردم» را به همراه ستار و شیفته در حمایت از معترضان حکومت ایران اجرا کرد.
نظرسنجی برنامه من و تو :
در پاییز ۱۳۹۱، من و تو ۱ بر اساس نظرسنجی اینترنتی از بینندگان خود در فیسبوک، اقدام به رتبه بندی یکصد ترانهٔ منتخب موسیقی ایرانی نمود. این رتبهبندی از این شبکه و در برنامهای تحت عنوان «ماندگارترین ترانههای ایرانی» در پنج قسمت پخش گردید. حضور پررنگ حسن شماعیزاده در این فهرست در جایگاه آهنگساز و کسب رتبهٔ اول و دوم دو ترانهٔ «دستهای تو» و «مرداب» از ساختههای او باعث شد تا بار دیگر نام شماعیزاده به عنوان یکی از بهترین آهنگسازان موسیقی پاپ ایرانی مجدداً مطرح شود.
افتخارات:
بهترین خواننده مرد سال و بهترین آهنگساز سال در سال ۱۳۵۴
کسب رتبهٔ اول و دوم بر اساس نظرسنجی اینترنتی شبکه من و تو ۱ در سال ۱۳۹۱
آثار :
ترانه شناسی :
۲۰۰۹ – صدای زاینده رود (بی کلام)
۲۰۰۶ – آوازه خوان نه آواز
۲۰۰۲ – دوشیزه خانوم
۲۰۰۱ – مروارید
۱۹۹۸ – پرستش
۱۹۹۷ – پرواز و عشق
۱۹۹۶ – آخرین سوار
۱۹۹۳ – یه دختر دارم شاه نداره
۱۹۹۲ – آتیش روی خاکستر
۱۹۹۱ – ساعت هفت شب
۱۹۹۰ – گل
۱۹۸۸ – زنده باد عشق
۱۹۸۷ – قاصدک
۱۹۸۶ – دختر مردم
۱۹۸۵ – کوچ
۱۹۸۵ – کمتر کمتر
۱۹۸۴ – بیشتر بیشتر
۱۹۸۲ – گلهای خیس
۱۹۸۱ – گل آفتابگردان
۱۹۸۰ – آواز پرواز
۱۹۷۸ – مهمانی
۱۹۷۷ – طلای کاغذی
۱۹۷۷ – بومی
۱۹۷۶ – اقاقی
۱۹۷۶ – بعد از تو
۱۹۷۵ – ده
۱۹۷۴ – اسم تو
۱۹۷۴ – اجاق
۱۹۷۳ – سفر
۱۹۷۳ – مرداب
در۳ فیلم به عنوان نوازنده حضور داشته است :
خوشگلا عوضی گرفتین (۱۳۵۳) به کارگردانی خسرو پرویزی
باغ بلور (۱۳۵۷) به کارگردانی ناصر محمدی
امشب اشکی می ریزد(۱۳۵۷) به کارگردانی منوچهر مصیری.
او ترانههای این فیلمها را آهنگسازی نیز کرده است.